Tebliğ ve Türevleri:

           



‘Tebliğ’ kavramı, ‘belağa’ fiilinden türemiştir. ‘Belağa’, gerek zaman, gerek yer ve gerekse nitelik açısından amaca ulaşmak, sona varmak demektir.



 Kelime bu şekliyle Kur’an’da fiil halinde ve diğer türevleri olarak sık sık kullanılmaktadır. Bir çoğunun reşid olma yaşına ulaşması ‘büluğ’ çağına ulaştı, ‘büluğa’ erdi şeklinde söylenir (12/Yusuf, 22; 24/Nûr, 59; 6/En’âm, 152; 17/Isrâ, 34). Bu yaş güç ve kuvvete ulaşma, kişinin kendi işini kendi görebileceği yaşa varma zamanıdır. Peygamber için kullanıldığı zaman onların kırk yaşına ulaşmaları kasdedilir (46/Ahkaf, 15).



Aynı fiil yer bakımından bir mekana ulaşma, varma anlamında (18/Kehf, 86, 90, 93; 17/İsrâ, 37; 48/Fetih, 25), zaman olarak belli bir sürenin sonuna ulaşma anlamında (2/Bakara, 231, 232, 234; 6/En’âm, 124), yaşlanma, ömrün sonuna gelme mânâsında (19/Meryem, 8; 3/Âl-i Imran, 40; 22/Hacc, 5; 40/Mü’min, 67), belli bir amaca ulaşma (18/Kehf, 61), bir şeyin bir yere, bir duruma ulaşması anlamında (33/Ahzâb, 10; 56/Vâkıa, 83; 75/Kıyâme, 26) kullanılmaktadır.



‘Beleğa’ fiilinin fâil ismi olan ‘baliğ’, bir yere ulaşan, varan, yerine getiren demektir. “…Kim de Allah’a tevekkül ederse, O, ona yeter. Elbette Allah, kendi emrini yerine getirip gerçekleştirendir (baliğ’dir). Allah, her şey için bir ölçü koymuştur.” (65/Talak, 3)



Bunun ‘bâliğa’ şeklinde söylenişi, en üstün, apaçık, en olgunluğa erişmiş, maksada en uygun anlamına kullanılmaktadır (6/En’âm, 149). Bu âyette ‘hüccetullahi’l baliğa-en üstün delil şeklinde geçiyor. Allah’ın gönderdiği uyarıcı haberler de ‘baliğa-amaca, doruğa ulaşmış hikmetli’ haberlerdir (54/Kamer, 4-5).



Aynı kökten gelen ‘belíğ’ kelimesi, en açık en etkileyici, maksada en uygun, noksansız ve güzel söz demektir (4/Nisâ, 63).



‘Belâğat’ güzel söz söyleme sanatıdır ki, karşıdaki kimsenin durumuna göre, tam yerinde, düzgün ve etkileyici, maksada en uygun söz söyleme sanatı demektir. Kur’an, en üstün (‘fasâhat’-az sözle çok şey anlatma) ve belâğat sanatına sahiptir, bu bakımdan benzeri olmayan bir mûcizedir.