Önalım. Satılan bir malı, ortak veya komşunun aynı bedel ile almada öncelik hakkına sahip olması.



Şuf'a Arapça bir kelime olup "Şef'un" kökünden alınırsa teki çift yapmak, tekin zıddı olan çift anlamına gelir. "Hem çifte, hem de tek olana yemin olsun" âyetinde (el-Fecr,89/3) bu anlam görülür. Bu kökten şuf'a, toplama, ilâve etme ve artırma demektir. "Şefat" kökünden alınırsa; acımak, merhamet etmek ve yardımda bulunmak anlamına gelir. "Kim güzel ve şefâatle yardımda bulunursa, ondan kendisine bir pay vardır..." (en-Nisâ, 4/85) âyeti bu anlamı ifade eder.



Bir hukuk terimi olarak şuf'a mecelle'de şöyle tarif edilir: "Şuf'a; satın alınan bir mülkü, alıcıya her kaça mal oldu ise o miktar ile temellük etmektir" (Madde 950). Buna göre, şuf'a; satılan veya bir bedel karşılığında bağışlanan bir gayri menkulü alıcıya veya bağışlanan kimseye mal olduğu bedel ile alıcıdan veya bağışlanandan, bazı durumlarda ise satıcıdan zorla alıp mülk edinmektir (Ali Haydar, Düraru'l-Hukkâm, İstanbul, 1314 Cz. VIII, 478).



Şâfiîlerin şuf'a tarifi ise şöyledir: Meydana gelecek bir zararı önlemek için eski ortak lehine ve yeni ortak aleyhine tanınan, bir bedel ile sahip olduğu şeyi zorla mülk edinme hakkıdır (er-Reml, Nihâyetü'l-Muhtâc, Mısır 1386/1967, V, 194). Bu tarif yalnız ortak olan kişinin şuf'a hakkını ifade etmektedir. Çünkü Hanefiler dışındaki çoğunluğa göre yalnız ortak için şuf'a hakkı tanınmış, komşunun şuf'a hakkından söz edilmemiştir.



Diğer yandan dört fıkıh mezhebi şuf'ayı gayri menkullere özgü kabul ederken, Zâhirler hayvan ve benzeri ortak şeylerde de şuf'ayı câiz görürler (İbn Hazm, el-Muhallâ, thk. A. Muhammed Şakir, Mısır 1352/1933, IX, 101, Mad. 1594).