REKÂBET

Gözetme, bekleme, murâkabe, sansür, kontrol; "rakaba" kökünden mastar ve isim; esnaf ve tüccarın kendi malını satışa arzederken benzer malların fiyatlarını dikkate alarak müşterinin tercihini sağlamak için daha kaliteli mal üretme, ilâve hediye verme, fiyat düşürme gibi yollâra başvurması anlamında bir İslâm ekonomi terimi.



Hz. Peygamber, kendi devrinde piyasa fiyatlarını dondurmama, narh koymama ve esnafı İslâmi ölçüler içinde alış-verişlerinde serbest bırakma yoluyla ticarette serbest rekabet esasını yerleştirmek istemiştir. Çünkü Allah'ın Rasûlü narh konulmasını isteyenlere şu cevabı vermiştir: "Şüphesiz fiyat tayin eden, darlık ve bolluk veren, rızıklandıran ancak Allah'tır. Ben sizden hiç kimsenin mal ve canına yapmış olduğum bir haksızlık sebebiyle hakkını benden ister olduğu halde, Rabbime kavuşmak istemem" (Ebû Dâvud, Büyü', 49; Tirmizi, Büyü', 73; İbn, Mâce, Ticârat, 27). Yine benzer istekte bulunanlara Allah elçisinin şöyle cevap verdiği nakledilir:



"Belki bu konuda Allah'a dua ederim" "Belki fiyatları ucuzlatan ve pahalandıran Allah'tır" (eş-Şevkânî, Neylül-Evtâr, Mısır t.y., V, 219).



İslâm ekonomisinde piyasa fiyatlarının serbest rekabet sonucunda oluşması esası benimsenmiştir. Bu rayiç eşya fiyatları da arz ve talebin şeffaf bir piyasada karşılaşması sonucunda oluşur. Bunun gerçekleşebilmesi için de serbest rekabeti engelleyen şartların İslâm devleti tarafından ortadan kaldırılması gerekir.